چه شغل‌هایی در ایران و جهان نابود می‌شوند و کدام‌ها تازه متولد خواهند شد؟
چهارشنبه، ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴
چه شغل‌هایی در ایران و جهان نابود می‌شوند و کدام‌ها تازه متولد خواهند شد؟
نویسنده: مجتبی منصوری
استراتژیست برندسازی و بیزنس کوچ بین‌المللی
وقتی بازار کار پوست می‌اندازد
شاید تا چند سال پیش اگر کسی می‌گفت شغلی مثل "تولیدکننده محتوا برای شبکه‌های اجتماعی" یا "مربی یوگا آنلاین" وجود خواهد داشت، همه با تعجب نگاهش می‌کردند. اما امروز ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که تغییر شغل‌ها، نه فقط ممکن، بلکه قطعی است.
پیشرفت تکنولوژی، هوش مصنوعی، سبک زندگی مدرن، تغییرات جمعیتی و البته بحران‌های جهانی مثل پاندمی، همه در حال بازتعریف نقشه بازار کار هستند. اگر بخواهم صادقانه بگویم، تا سال ۲۰۳۰، بسیاری از مشاغل فعلی دیگر وجود نخواهند داشت. اما در کنار این افول، ده‌ها شغل جدید هم به دنیا خواهند آمد.
بخش اول: شغل‌هایی که در خطر نابودی هستند
بر اساس گزارش "آینده مشاغل 2025" از مجمع جهانی اقتصاد، ۹۲ میلیون شغل تا سال ۲۰۳۰ در سطح جهانی حذف خواهند شد. این مشاغل عمدتاً آن‌هایی هستند که تکراری، قابل پیش‌بینی یا الگوریتمی هستند.
نمونه‌هایی از مشاغل در معرض خطر:
کارکنان ورود داده و حسابداری ساده
صندوق‌دارهای فروشگاه‌ها
کارمندان اداری سنتی
کارمندان پست و چاپخانه‌ها
کارگران تولید خطوط مونتاژ
هوش مصنوعی، ربات‌ها و نرم‌افزارها، این مشاغل را با سرعت جایگزین خواهند کرد. به عبارت دیگر، اگر شغل تو بر پایه تکرار، سرعت یا دقت ماشینی است، در معرض خطر هستی.
بخش دوم: شغل‌هایی که به دنیا خواهند آمد
در کنار حذف مشاغل قدیمی، فرصت‌های جدید و هیجان‌انگیزی در حال ظهورند:
شغل‌های آینده:
طراح تجربه کاربر (UX/UI)
مدیر کامیونیتی آنلاین
متخصص سلامت روان دیجیتال
مربی یوگا و مدیتیشن آنلاین
مربی تنفس آگاهانه و ذهن‌آگاهی
استراتژیست برند شخصی
توسعه‌دهنده متاورس و واقعیت افزوده
نکته مهم اینجاست: بسیاری از مشاغل آینده، هنوز حتی نامی ندارند. آن‌هایی که سریع‌تر یاد می‌گیرند، انعطاف دارند و خلاقیت به خرج می‌دهند، جزو اولین‌هایی خواهند بود که از این موج استفاده می‌کنند.
بخش سوم: صنایعی که در امان خواهند ماند
خوشبختانه بعضی صنایع با وجود همه این تغییرات، نه تنها حذف نمی‌شوند، بلکه احتمالاً رشد بیشتری هم خواهند داشت. چون به چیزی فراتر از تکنولوژی وابسته‌اند: تجربه انسانی، لمس، احساس و تعامل واقعی.
صنایع مقاوم در برابر اتوماسیون:
گردشگری: تجربه فرهنگ‌ها، دیدن مکان‌های جدید و حس واقعی سفر چیزی نیست که ربات‌ها بتوانند جایگزینش شوند.
غذا و رستوران: طعم، بو، تجربه محیط رستوران و تعامل انسانی هنوز بخش جدانشدنی این صنعت است.
کافه‌ها: محل‌های گفتگو، خلوت، تعامل و خلاقیت.
مراکز اسپا و ماساژ: انسان‌ها همیشه به لمس انسانی، مراقبت از بدن و رهایی از استرس نیاز دارند.
یوگا و مدیتیشن: سلامت روان در اولویت زندگی آینده است. این مراکز خانه امنی برای بازگشت به تعادل خواهند بود.
مراکز زیبایی و خدمات زیبایی: چون زیبایی با احساس، اعتماد به نفس و ارتباط انسانی گره خورده، این صنعت نه تنها باقی می‌ماند، بلکه رشد خواهد کرد.
بخش چهارم: شغلی که از بین نمی‌رود؛ مهارتی است که داری
در آینده، مدرک دانشگاهی به تنهایی کافی نیست. آنچه مهم است، مهارت‌هایی است که می‌توانی در موقعیت‌های مختلف استفاده کنی:
مهارت‌های مهم آینده:
تفکر تحلیلی و خلاق
هوش هیجانی و ارتباط انسانی
مهارت یادگیری مداوم
حل مسئله و تصمیم‌گیری سریع
مدیریت استرس و ذهن
بخش پنجم: وضعیت ایران؛ فرصت یا تهدید؟
بازار کار ایران با اینکه با تأخیر نسبت به جهان تغییر می‌کند، اما این موج توقف‌ناپذیر به کشور ما هم رسیده. اتوماسیون در تولید، دیجیتال شدن خدمات، تغییر سبک زندگی مردم و رشد پلتفرم‌های آنلاین، نشانه‌های واضح این تحول است.
برای ایرانی‌هایی که سریع‌تر حرکت کنند، آموزش ببینند و خودشان را با این تغییرات هماهنگ کنند، فرصت بزرگی وجود دارد. مخصوصاً در مشاغل خدماتی مثل زیبایی، تندرستی، آموزش آنلاین و برندینگ شخصی.
ربات‌ها شغل را می‌گیرند، نه آینده را
هوش مصنوعی ممکن است جای خیلی از شغل‌ها را بگیرد، اما نه جای انسان‌های خلاق، عمیق و ارتباط‌محور را.
اگر امروز به فکر ارتقاء مهارت‌های فردی، انعطاف‌پذیری ذهنی و رشد برند شخصی باشی، فردا از بازنده‌های بازار کار نخواهی بود، بلکه خودت بخشی از آینده را خواهی ساخت.
به جای مدرک، روی مهارت تمرکز کن.
با تکنولوژی بجنگ نکن، یادش بگیر و همراهش شو.
دنبال شغل‌هایی باش که "احساس"، "لمس" و "تجربه انسانی" در آن مهم است.
هرگز دست از یادگیری برندار؛ حتی اگر ۵۰ سالت است.
من مجتبی منصوری هستم، و باور دارم آینده متعلق به آن‌هایی است که تغییر را زودتر در آغوش می‌گیرند.
جهت مشاوره با من به واتس اپ شماره ۰۹۰۱۰۴۰۴۴۹۱ پیام دهید